KBVAP: Historisch en institutioneel kader
1. Het begin van haar bestaan: de Vereniging voor Anthropologie van Brussel
De Vereniging voor Antropologie van Brussel werd gesticht in 1882 en had volgens haar statute als doel <de studie van de algemene anthropologie en meer specifiek, van de Belgische volkeren >. De leden van de vereniging kwamen eenmaal per maand samen en kozen eenmaal per jaar een nieuwe Raad, verantwoordelijk voor het beheer van de Vereniging, bestaande uit een voorzitter, twee vice-voorzitters, een algemeen secretaries, penningmeester, bibliothecaris en een verantwoordelijke voor de collecties. Een comité van 10 leden, verbonden aan de Raad, waakten over de belangen van de Vereniging. Als taak had de vereniging de publicatie van een bulletin met de verslagen van de vergaderingen alsook de werken die warden gedrukt, met goedkeuring van de commisarisen, genomeerd door de Raad.
Net na de stichting van de Vereniging werd het <Bulletin van de Vereniging van Brussel> in het leven geroepen, duidend op haar eigen bibliotheek en de organisatie van haar eerste excursies.
In navolging van de Vereniging voor Anthropologie van Parijs hield de Vereniging voor Anthropologie van Brussel zich hoofdzakelijk bezig met fysische anthropologie. Gedurende de eerste vijf jaar van het bestaan van het Bulletin behandelden 40% van de onderwerpen die opkomende discipline en ging vooral dieper in op de biometrie vanlevende wezens, osteologie, peleoanthropologie, vergelijkende anatomie, de geschiedenis en de beschrijving van menselijke populaties. Bijna 30% van de artikels beschreven de prehistorische archeologie. Het intern reglement van 1885 liet toe dat, in de schoot van de Vereniging, specifieke secties konden worden opgericht om in te zitten op diepgaander onderzoek van het terrain, die uiteindelijk geleid hebben tot de oprichting van de sectie <Prehistorische Archeologie> in 1885 en van de sectie <Folklore> in 1887. In het begin van de 20ste eeuw verplaatste het middelpunt van de fysische anthropologie zich eerst naar de criminele anthropologie en daarna naar archeologie.
De opkomst van de anthropologie en de prehistorie, eerder klein in het begin, ging zich snel internationaliseren en tot op vandaag zetten meerdere van deze verenigingen hun activiteiten verder.
In 1928 vormde de Brusselse Vereniging voor Anthropolgie zich om tot een vereniging zonder winst (vzw). De jaarlijkse Algemene Vergadering moest de rekeningen en budgetten voor de volgende oefening goedkeuren en om de twee jaar de aanstelling en het ontslag van de leden van de ALgemen Vergadering stemmen. De Raad van Bestuur bestond uit minstens 6 leden: een voorzitten, twee vice-voorzitters, een secretaries-generaal, een penningmeester en een bibliothecaris. De Raad had uitgebreide competenties en kon de maatregelen nemen die het nodig achtte om de doelstellingen van de Vereningen bereiken en haar belangen te verdedigen. Niet kort daarna werd dan ook beslist om een lid toe te voegen aan de Raad van Bestuur, namelijk een adjunct-secretaris. De Raad van Bestuur, op vraag van de Algemene Vergadering of het Bureau, kon beroep doen op oud-voorzitters en secretarissen-generaal van de vereniging ter oprichting van een Algemene Raad.
Daarnaast verduidelijkten de statuten dat de hoofdzetel van de Vereniging kon worden aangepast dmv een beslissing van de Raad van Bestuur. In praktijk werd die opgericht op het adres van de secretaries-generaal. Bij een verandering van een secretaries generaal verhuisde de hoofzetel telkens mee.
2. De Brusselse Vereniging voor Anthropologie wordt omgevormd tot de Koninklijke Vereniging voor Anthropologie en Prehistorie
In 1930, enkele Jaren na het stemmen van de nieuwe statute, werd de Brusselse Vereniging voor Anthropologie omgedoopt tot de Koninklijke Belgische Vereniging voor Anthropologie en Prehistorie, de toename van het belang van de archeologie aantonend. He Bulletin van van de Brussels Vereniging voor Anthropologie werd omgevormd tot het Bulletin van de Koninklijke Belgische Vereniging voor Anthropologie en Prehistorie.
Na de Tweede Wereldoorlog, werden er nieuwe statute in het leven geroepen. De statuten van 1958 verduidelijken het doel van de Vereniging als de studie van de mens en de promotie van daarmee samenhangende onderzoek. De Statuten vermeldden op een expliciete manier dat de Algemene Vergadering bevoegd was voor de aanstelling en het ontslag van de leden van de Raad van Bestuur, het beheer van de rekeningen en bugdetten van de volgende oefeningen, de toestemming tot bekomen, wisselen of het hypoticeren van vastgoed, wijzigen van de statuten en de ontbinding van de Vereniging. De Raad van Bestuur behield zijn bevoegdheden, maar bestond vanaf dan uit een voorzitter, twee vice-voorzitters, een secretaries en maximum 21 leden in totaal. Daarentegen wordt eht Bureau niet meer vernoemd.
Volgende wijzigingen werden aangebracht in 1986. De bevoegdheden van de Algemene Vergadering werden utitgebreid tot de uitsluiting van een lid. Daarnaast kreeg de Raad van Bestuur opnieuw de bevoegdheid om zich te ontfermen over het dagelijks beheer van de Vereniging met een Bureau dat bestond uit een voorzitten, een vice-voorzitter, een secretaries-generaal een penningmeester.
In 2000 werden de statuten aangepast om ze in lijn te brengen met nieuwe doestellingen zoal een multidiscpilinaire student van de mens en zijn culturen en de promotie en verspreiding van wetenschappelijk onderzoek in die domeinen. De statute worden een laastste keer aangepast in 2009 om zich te kunnen beschermen tegen mogelijke belangenconflicten tussen leden en de onstellingen waaraan ze verbonden zijn.
Vandaag brengt de vereniging zowel belgische als buitenlandse onderzoekers samen, gespecialiseerd in prehistorische archeologie, fysische anthropologie, genetische anthropologie en humane paleontologie, zowel professionneel als niet.
De Koninklijke Belgische Vereniging voor Anthropologie en Prehistorie geeft een jaarlijkse publicatie uit die werd omgedoopt tot Anthropologie en Prehistorie in 1990 en tot Anthropologica en Praehistorica in 2000. Deze publicatie bevat wetenschappelijke artikels van zowel belgische als buitenlandse anthroplogen en archeologen alsook jaarlijkse rapporten en nieuws in verband met de Vereniging. Daarnaast organiseert de Vereniging jaarlijks conferenties en excursisies voor haar leden.
Tekst van Geert Leloup & Rosine Orban. Aangepast door Kevin Salesse
|
